Здравствуйте, птицы!

Разделы: Работа с дошкольниками

Класс: д/с

Ключевые слова: птицы, перелетные птицы


Максат:

  • Балаларның кошлар турындагы белемнәрен арттыру;
  • күчмә кошлар турында төшенчә бирү;
  • яңа сүзләр өйрәнү.

Белем бирү эшчәнлеген интегральләштерү: физик тәрбия, танып белү, коммуникация, матур әдәбият уку.

Әзерлек эше: саф һавада, режимның төрле вакытларында кош рәсемнәрен карау, аларның исемнәрен кабатлау, шигырьләр, әйтешләр өйрәнү.

Җиһазлау: кошлар тавышы яздырылган флешка, кош рәсемнәре, сыерчык, карга, карлыгач, кәккүк битлекләре (маскалар).

Сүзлек: каурый, канат, томшык, перья, оперение, клюв.

Индивидуаль эш: кошлар турында шигырь ятлау.

Методик алымнар: нәфис сүз, әңгәмәләр, сораулар, күзәтүләр.

1. Кереш

(Балалар төркемдә ярымтүгәрәк ясап утыралар. Экранда "Яз килә" картинасы. Тактада кош рәсемнәре.

Тәрбияче: хәерле көн, балалар!

Балалар: хәерле көн.

Тәрбияче: кәефләрегез ничек?

Балалар:( ).

Тәрбияче: ә хәзер Алияне тыңлап китик.

Алия:

Боз һәм кар эреде, сулар йөгерде,
Елап елгалар,яшьләр түгелде.
Көннәр озая, төннәр кыскара,
Бу кайсы вакыт, я, әйтеп кара?

Балалар: яз!

Тәрбияче:дөрес, балалар, бу яз. Ә хәзер урамда елның кайсы фасылы? (яз) Әйдәгез әле, яз билгеләрен әйтеп үтик.

Балалар: көннәр озая, төннәр кыскара, кар эри, тамчылар тама, кояш ныграк җылыта, кошлар кайта...

Тәрбияче: дөрес, балалар. Экранга карагыз әле, бу рәсемдә кайсы ел фасылы? (Рәсем буенча әңгәмә)

2. Төп өлеш

(Кошлар сайраган тавышлар ишетелә.)

Тәрбияче: балалар, әле генә сез нинди тавышлар ишеттегез?

Балалар:кошлар тавышы.

Тәрбияче: безнең төркемдә кошлар бармы? (Балаларның җаваплары.) Сез аларның кош икәнен каян беләсез?

Балалар: чөнки аларның канатлары бар һәм алар очалар.

Тәрбияче: кошлар гына тугел,күбәләкләр,төрле бөҗәкләр дә очалар бит.

Балалар: кошлар каурый белән капланган, аларның томшыгы,очлы тырнаклары, тәпиләре бар.

Тәрбияче: шулай, балалар, ләкин кошларның канат һәм каурыйлары төрлесенеке төрлечә. Сез боларны рәсемдә чагыштыра аласыз. Әйдәгез әле, канат, каурый, томшык дигән сүзләрне рус телендә дә кабатлыйк.

Канат - крыло
Каурый - перо
Томшык - клюв (балалар кабатлыйлар.)

Тәрбияче: ә хәзер кошларның төзелешен ныгытып китәбез.

Уен: "Кош рәсемен җый" (өстәл өстендә кош өлешләре, шуларны берләштереп кош гәүдәсен китереп чыгару.

Тәрбияче: димәк, балалар, кошлар нинди төп өлешләрдән тора?

Балалар: баш, гәүдә, канат, койрык, тәпиләре...

Тәрбияче: бу кошлар ничек дип атала? (кышлаучы)

Тәрбияче: ә тагын нинди кошлар була?

Балалар: күчмә.

Тәрбияче: дөрес, тиздән туган ягыбызга җылы яктан кошлар кайтыр.Әйдәгез әле, җылы яктан кайта торган кошларны искә төшерик. (Кара карга, сыерчык, карлыгач, кәккүк, тургайлар, сандугачлар һ.б.).

Менә бу кошның исеме ничек,кем әйтер икән? - экранда күрсәтелә.

Балалар: кара карга.

Тәрбияче: тыңлагыз әле, кара карга үзе турында ничек әйтә?

(Карга рәсеме тоткан бала шигырь сөйли)

Илина:

Кырда иген уңсын дип,
Никадәрле тырышам.
Кортлар чүпләп басудан,
Игенчегә булышам.

Тәрбияче: Карга нишли?

Балалар: ()

Тәрбияче: кем ул игенче?

Балалар: ( )

(Игенче, иген, басу, кыр сүзләре ныгытыла.)

Тәрбияче: кара каргалар инде килде. Алар хәзер нишлиләр, кем әйтә ала?

Балалар: оя коралар, йомырка салалар (Оясы күрсәтелә)

Тәрбияче: кара каргалар алар нинди кошлар?

Балалар: санитар кошлар.

Әйе, балалар, кошлар - безнең дусларыбыз. Алар табигатькә бик зур файда китерәләр. Зарарлы бөҗәкләрне чүплиләр,матур җырлары - сайраулары белән безне шатландыралар. Кара каргаларны яз хәбәрчеләре дип тә атыйлар. Элек-электән кешеләр. карлар эреп сулар ага башлагач, каргалар килү хөрмәтенә "Карга боткасы" бәйрәме ясаганнар. Бәйрәм көнне авыл балалары төрле азык-төлек - ярма, май, тоз, йомырка алып, су буена яки тау итәгенә җыелганнар. Алар, ярманы бер казанга салып, ботка пешергәннәр. Ботка пешкән арада,төрле уеннар уйнаганнар. Бәйрәм бергәләшеп ботка ашау белән тәмамланган (экранда рәсемнәр күрсәтелә)

Тәрбияче: әйдәгез әле без дә уйнап алабыз. "Кулъяулык биреш" уены.

Тәрбияче: тыңлагыз әле, табышмак әйтәм.

Агач башында йорты,
Эчендә яши җырчы.

- Бу табышмак кайсы кош турында икән?

Балалар: сыерчык турында (экранда күрсәтелә)

Тәрбияче: сыерчыклар килүгә кешеләр матур оялар ясап куялар, ә алар безне үзләренең матур җырлары белән шатландыралар. Хәзер Ренар безгә сыерчык турында шигырь сөйләр.

Ренар:

Яз килә! Яз килә!
Сыерчыклар килә!
Гөрләшеп,сайрашып,
Җырчы кошлар килә.

Т: әйе, балалар, ни өчен әле кешеләр шулай күп оялар ясыйлар?

Балалар: ( )

Тәрбияче: сыерчыклар әле алар җырлап кына калмыйлар, башка тавыш белән кычкыра алалар, чын артистлар.

Тәрбияче: ул көн буе авызы белән балчык ташый, Балчык белән матур итеп оя ясый. - Ничек уйлыйсыз, сүз кайсы кош турында бара?

Балалар: карлыгач.

Тәрбияче: дөрес, бу кошның исеме-карлыгач. (Экранда карлыгач рәсемен күрсәтә.) Аның каурыйлары бик матур, аклы-каралы. Карлыгач язын бала чыгара һәм шуның өчен оя ясый. Ул, авызына кабып, балчык ташый һәм оясын, гадәттә, өй кыекларына ясый.

Тәрбияче: сүзне Кәримгә бирик әле.

Кәрим:

Калын урманда гел кичкә каршы,
Ишетелә моңлы бер кошның тавышы.
Кәккүк, кәккүк, кәккүк, кәккүк.
Ул ялгыз яши, чыгармый бала,
Менә шуңа да ямансу аңа.

Тәрбияче: Нинди кош турында.

Балалар: кәккүк (экранда күрсәтелә)

Тәрбияче: әйе, балалар, күке бала да чыгармый, оя да кормый.

Хәрәкәтле уен: "Очты-очты...." (Балалар, күчмә кошлар исеме әйтелгәндә очасыз, кышлаучы кошлар исеме чыкса тик торасыз.)

Тәрбияче: яхшы, ә хәзер алдагы уенга күчәбез. "Нәрсә артык?" дип атала. Игътибар экранга (экранда слайдлар бара, балалар ни өчен артык икәнен аңлата)

Тәрбияче: кошлар-табигать сакчылары. Шуңа күрә аларны яратыйк, саклыйк, ярдәм итик һәм түбәндәге кагыйдәләрне беркайчанда онытмыйк:

- Кошлар өчен оялар һәм җимлекләр эл!

- Кошларны куркытма, рәнҗетмә!

- Кош оялары янында кычкырма, шаулама!

- Кош оясын туздырма. Андагы йомыркаларны, нәни кошчыкларны кулыңа алып карама!

3. Йомгаклау

Тәрбияче. Без бүген сезнең белән ниләр турында сөйләштек?

Балалар: ( )

Сезгә бүгенге шөгыль ошадымы?

Балалар: ( )

Кошлар бик зур файда китерәләр. Шуңа күрә аларны яратыйк,саклыйк.

Интегральләштерү: ябыштыру - сыерчык оясы.