Максат:
1) Укучыларны кешелекне борчыган экологик мәсьәләләрнең барлыкка килү сәбәпләре белән таныштыру, аларның җәмгыять белән табигатьнең үзара бәйләнеше проблемалары буенча белемнәрен гомумиләштерү һәм тирәнәйтү.
2) Укучыларның планетабыз табигатенең торышы турындагы белемнәрен системалаштырут һәм киңәйтү
3) коммуникатив компетенция үстерү
4) Табигать байлыкларын саклау буенча җаваплылык хисләре, туган як табигатенә мәхәббәт тәрбияләү. Без булмасак кем?
Учебная цель:
- способствовать осознанию сущности, специфичности, масштабности и причинах экологических проблем;
- формировать умение школьников устанавливать причинно-следственные связи, обобщать, делать выводы;
- совершенствовать навыки работы с дополнительными источниками
- информации;
- воспитание потребности в бережном отношении к природе (окружающей среде).
Задачи:
- активизация познавательной деятельности учащихся (через создание ситуации для поиска материала, обработки, творческого нестандартного подхода к представлению материала);
- усиление практической направленности (через создание продукта словесности);
- развитие творческих, коммуникативных качеств (через организацию работы в группах);
- обучение образцовой речи, умению комментировать и делать филологический анализ, уделяя внимание языку художественной литературы;
- систематизация знаний с целью подготовки к ГИА
Методы, применяемые на уроке:
- использование метода групповой, парной и индивидуальной работы;
- использование различных видов проверки (текущий, промежуточный, итоговый контроль);
- проверка практических, общеучебных умений и навыков.
Учебно-материальное обеспечение:
- мультимедийный проектор;
- презентация Microsoft PowerPoint,
- мультимедийный проигрывателем Winamp,
- дидактические материалы для организации самостоятельной работы учащихся
Дәрес тибы: дәрес – конференция.
Җиһазлау: Туган ягыбызның табигате, байлыклары , тереклеге турында презентация, табигать турында китаплар күргәзмәсе, кошлар һәм җәнлекләр тавышлары, су тавышлары язылган кассета, укучылар әзерләгән чыгышлар.
Конференция барышы
Оештыру өлеше.
Исәнләшү.
Төп өлеш. I. Организация класса
(Уч-ся сидят за столами по группам)
Учитель географии: Ребята! Сегодня у нас на уроке присутствуют гости. Вы знаете, что в присутствии гостей каждый человек старается показать себя с лучшей стороны. Я надеюсь, что вы тоже покажете сегодня свои лучшие качества. А почему у нас присутствуют гости? А присутствуют они потому, что урок у нас сегодня необычный. Это интегрированный урок экологии и татарского языка;
Учитель географии: Чтобы получить какой-либо результат, мастер должен все продумать до мелочей. И мы с вами тоже должны решить, что мы сегодня будем делать и каким образом. Формулируется тема урока «Экология и человек».
Эпиграфом нашего урока будут слова:
Люби природу не как символ, что в душу вложен.
Не для себя люби природу, а для нее же.
Учитель татарского языка: Бүгенге дәрестә без сезнең белән табигать кочагына сәяхәт итәрбез , кешеләрнең табигатькә турыдан-туры йогынты ясавы һәм аның үзгәрүенә тәэсир итүе турында сөйләшербез. Табигать дигәч сезнең күз алдыгызга нәрсәләр килә? (Урман, елга, күлләр, хайваннар, кошлар)
– Әйдәгез укучылар , беразга гына экранга күз салыйк әле. Биредә сез нәрсәләр күрәсез? (Слайдта урман чагылдырыла)
– Биредә урман, табигать сурәтләнгән.
Экология сүзе грекча ике сүздән ясалган. ”Экос” – йорт, ”логос” – фән дигәнне аңлата. Димәк, экология йорт турындагы фән икән. (Слайдта шул сүзләр чагыла. )
– Укучылар, урман ул нәрсәләр өчен яшәү урыны, яшәү чыганагы булып тора?Кемдә нинди фикерләр бар?
– Сезнең уй-фикерләрегез бик урынлы укучылар. Сез урманда яшәүче җәнлекләрне ни дәрәҗәдә беләсез икән? Хәзер сезнең белемнәрегезне сынап карыйк әле. Хәзер “Бу хайванны тап” уенын уйнап алырбыз. (Укытучы укып бара)
1. Ул иң эре ерткыч, коңгырт төсле, көчле аяклы, зур тырнаклы, нык тешле, эре хайван. Ул үлән , җиләкләр, гөмбәләр, балык белән туклана. Көзгә таба нык симерә. Ул нәрсә икән? (аю)
2. Ул бөҗәк ашап туена. Кышын йоклый. Май аенда 3-5 баласы туа. Туганда алар энәсез була. Берничә сәгатьтән соң аларның энәләре чыга. (керпе)
3. Аның аяклары куе йон белән капланган. Ул агач кайрысы, үлән белән туклана. Елга ике тапкыр тунын алыштыра. (куян)
– Барлык биремнәрне бик дөрес таптыгыз. Урман әле ул җәнлекләре белән генә түгел, башка байлыкларга да бик бай. Хәзер урман , аның файдасы турында әзерләгән чыгышны тыңлап үтик. (Укучы чыгыш ясый)
Учитель географии. Ребята! Что бы вы хотели обсудить по теме «Экологические проблемы»?
- виды проблем
- причины экологических проблем;
- пути их решения;
- перспективы.
(Учитель направляет мыслительную деятельность уч-ся, по мере дискуссии открываются надписи на доске).
Учитель географии. Итак, мы начинаем работу нашей мастерской.
Следующим этапом нашей работы будет самоконструкция. Каждый из вас самостоятельно подумает над планом нашей работы, какие мысли он вынесет на обсуждение в группе.
Затем вы работаете в группе по этим проблемам и результаты своей работы оформляете в виде афиши. Для этого вы можете использовать дополнительный материал, имеющийся у вас на столах.
Следующий этап – вернисаж. Вы выставляете работу группы на всеобщее обозрение и защищаете ее.
(Звучит классическая музыка. Уч-ся работают самостоятельно, затем в группах, защищают свои афиши.)
Учитель татарского языка: Табигать. Нәрсәләрне генә үз эчеңә алмыйсың син. Серле дә син, гүзәл дә син син. Табигатьнең иң гүзәл почмагы- урмандыр. Чыннан да. елның нинди генә вакыты булмасын, урман кешене һәрчак үзенә тарта.
Урманнар җир шарында кислородның өчтән бер өлешен бирә. Бу-кеше өчен яшәү, тормыш чыганагы. Урманнар булмаса елга күлләр дәҗ кибәр иде. агачлар да бик күп суны парга әйләндерәләр. Шауласыннар, яшәсеннәр, яшәрсеннәр урманнарыбыз!
Тест:
- Кыш көне керпе нишли ? (йоклый)
- Кыңгырау чәчәк нинди төстә? (зәңгәр)
- Иң озак яшәүче агач? (имән)
- Ниниди кошның балалары үз әниләрен белмиләр ? (күке)
- Мәңге яшел агачларны ата. (чыршы, нарат)
- Нинди җиләк ак, кара, кызыл була? (карлыган)
- Пингвин кошмы, хайванмы? (кош)
Укучы чыгыш ясый
Нинди матур, иркен, саф һавалы,
Нинди күркәм безнең ягыбыз.
Кайда бар соң бездәгедәй яклар,
Гүзәл дә соң туган ягыбыз!
Һәр почмагы аның, һәр сукмагы ,
Тиңсез матур, тиңсез ягымлы.
Җирнең һичбер гүзәл урынына да
Алыштырмам туган ягымны!
Актуальләштерү. Актуализация
Все тело Земли изрыто карьерами, изранено взрывами бомб, засыпано мусором. Чистые когда-то моря и реки покрыты нефтяной пленкой. Леса почти все вырублены. Кислорода в воздухе все меньше, а углекислого газа все больше. Тонкое покрывало все в дырах, и губительные ультрафиолетовые лучи жгут израненное тело Земли. Ужаснулась Вселенная.
Учитель татарского языка: Ә хәзер мин сезгә “Нефтьле балык » турында бер әкият укып үтәм.
Зәңгәр диңгез ярында карт белән карчык яшәгән, ди. Беркөнне карт диңгезгә зур ятьмә ташлаган һәм аннан тутыккан банкалар, ватылган шешәләр, пластик пакетлар һәм башка чүпләр тартып чыгарган. Карт ятьмәне
Тагын диңгезгә ташлаган. Бу юлы аңа алтын балык эләккән. Балык кеше тавышы белән:”Зинһар өчен, картлач, мине кире диңгезгә җибәрә күрмә!Чиста сулы аквариумга җибәрсәң, мин синең бөтен теләкләреңне үтәр идем. Минем нефтьле балык буласым килми, ә алтын балык булып каласым килә. ”дип ялвара башлаган. Менә шундый күңелсез әкият.
– Хәзер экранга күз салыйк . Биредәге хәлләрне сез ничек аңлыйсыз? (Слайд диңгез яры)
– Завод, фабрикалардан чыккан төтен һаваны пычрата. Алардан чыккан калдыклар диңгезгә ага.
– Ә сез үзегез чишмәләрне саклап калу өчен ниләр эшли аласыз?
– Табигатьне кем сакларга тиеш?
Без-табигать баласы.
Исә җилләр, оча кошлар.
Килә коштай очасы.
Күккә менеп, Җиргә төшеп
Шул җирләрне кочасы.
Ява яңгыр, ага сулар,
Килә судай агасы.
Киң болында, урманнарда
Куян кебек чабасы.
Очып, чабып, уйнап туйгач,
Үсеп кеше буласы.
Җиң сызганып, илкәемнең
Чын хуҗасы буласы.
Табигатьнең матурлыгын
Килә саклап каласы.
Аның белән дус торасы,
Сау-сәламәт буласы:
Без-табигать баласы.
Дәресне йомгаклау: Укучылар, шушындый өндәүле, үтенечле мөрәҗәгать белән дәресебез тәмамлана. Бүген биредә телгә алынган әйберләр турында барыбыз да уйланыйк!Киләчәк буыннар алдында оят була күрмәсен! Без булмасак кем саклар табигатьне?
Учитель географии. Д/З письма в будущее, в которых указать, что бы вы хотели сохранить и от чего бы хотели избавиться.
– Ребята! Вот и подошел к концу наш урок. Я надеюсь, что вы многое сегодня для себя открыли, и многое еще предстоит открыть. А закончить урок я хочу словами С. Куняева
Я люблю тебя, большое время,
Но прошу: – прислушайся ко мне.
Не убей последнего тайменя,
Пусть гуляет в темной глубине.
Не губи последнего болота,
Загнанного волка пощади,
Чтобы на Земле осталось что-то,
От чего щемит в моей груди.Әйе, кеше хуҗа шушы җиргә.
Җир язмышы Адәм кулында.
Хуҗа була белгән онытмасын
Табигатьнең ул бит Улы да. (Акъегет)