Сыала:
- Бириэмэ кэмнэрин чиІэтэн µірэтии.
- О±олор логическай толкуйдарын нестандартнай задачаларынан сайыннарыы.
- О±олор айар, толкуйдуур дьо±урдарын сайыннарыы.
- Кэрэ±э, сырдыкка, бэрээдэккэ уонна чопчулааґыІІа иитии.
Соруктар:
- Оскуола±а µірэнэр бириэмэбитин туґанан задачалары суоттааґын.
- Кµннээ±и режиммыт бириэмэтин сіпкі туґаныы.
Туттар тэрил:
- экран, проектор, ноотбук;
- тµІэтиллэр матарыйаал;
- іІнііх харандаас, чуораан.
Уруок былаана:
- Киирии чаас.
- Јйгі суоттуурга эрчиллиилэр.
- Нестандартнай задачалары суоттааґын.
- СынньалаІ мµнµµтэ.
- ЧиІэтиигэ эрчиллиилэр:
- Сіптііх бириэмэ кэмнэрин туруор.
- КэриІнэри эбии, кі±µрэтии.
- Айар µлэ.
- Тµмµк.
Уруок хаамыыта
I. Киирии чаас.
- ДорооболоруІ! Мин аатым Елена Афанасьевна. Бµгµн эґиэхэ ахсаан уруогун ыыта кэллим. (Видео.)
- О±олоор, чуораан эґиги санаа±ытыгар туох суолталаа±а буолуой? (О±олор санааларын истии.)
- Маладьыастар, ол аата биґиги µірэхпит чуораан тыаґыттан са±аланар эбит дии. Чуораанчык нууччалыыта колокольчик эбэтэр колокол дэнэр. Былыр – былыргаттан колокол тыаґа дьоннору тµмсµµгэ ыІырар эбэтэр алдьархай буолбутун биллэрэр эбит. Бырааґынньыктарга колоколлар тыастара дьону µірдэр-кітµтэр. Ол курдук, биґиги бала±ан ыйын 1 кµнµттэн са±алаан чугдаарар чуорааммыт тыаґынан µірэхпитин са±алыыбыт. Кини биґиэхэ бириэмэ кээмэйин биллэрэр, уруоктарга ыІырар, перемена±а сынньатар. Уонна 11 сылы быґа чуораан тыаґынан биґиги билиини ылабыт, бэрээдэккэ µірэнэбит. Итини этэн туран...
- БµгµІІµ биґиги уруокпут темата «Чуораан».
- Бу уруокпутугар о±олоор, биґиги:
- Булугас ійгі задачалары суоттааґын.
- Араас холобурдары, этиллиилэри суоттааґын.
- Онон о±олоор, бµгµІІµ уруокпутугар актыыбынайдык кыттан элбэх билиини ылан бараргытыгар ыІырабын.
- Сіп, билигин мин эґиэхэ «Оскуола иґинээ±и режими» биэриэм. Ону эґиги уруокка суоттаабыт задачаларбытынан бириэмэтин туруоран таґаарыахтаахпыт.
- Уонна сіпкі эппиэттээбит о±олор маннык чуораанчык ылан уруок бµтэґигэр ким элбэх чуорааннаах о±о кыайыылаа±ынан тахсар.
II. Јйгі суоттааґын.
- Билигин ійбµтµн разминкалыы таарыйа бириэмэ кэмнэрин тіґі билэргитин бэрэбиэркэлиэхпит.
- 1 мµнµµтэ±э хас сікµµндэ баарый?
- 1 суутка±а хас чаас баарый?
- 1 нэдиэлэ±э хас суутка баарый?
- 1 ыйга хас суутка, нэдиэлэ баарый?
- 1 сылга хас хонук баарый?
- 1 сылга хас ый баарый?
III. Нестандартнай задачалары суоттааґын.
- Билигин биґиги задачалары суоттуохпут.
- О±олоор, биґиги кµІІэ хас уруокка µірэнэбитий? (5, 4)
- Сіп, маладьыастар.
1) Биґиги кµІІэ 4 уруокка µірэнэбит. Чуораан уруокка хаста ыІырарый, онтон сынньалаІІа? Холбоон чуораан хаста тыаґыырый? 5 уруокка?
- Маладьыастар. Эппиэтэ: 8 тыаґыыр.
- О±олоор, кылгас перемена хас мµнµµтэний? Онтон уґун?
- Маладьыастар. Билигин биґиги перемена±а сыґыаннаах задача суоттуохпут.
2) Кылгас перемена 5 мµн., онтон уґун перемена 15 мµн. 4 кылаас о±олоро 5 уруокка µірэммит буоллахтарына перемена±а хас мµнµµтэ сынньаммыттарый? (30 мµнµµтэ.)
- О±олоор, бу задача±а 5 уруок кэнниттэн дьиэлииргитин учуоттаарын.
- О±олоор, билигин µґµс задачабытыгар киириэхпит иннинэ маннык ыйытыыга эппиэттээн эрэ.
- Нэдиэлэ±э хас кµн µірэнэбитий? (6)
- Хас кµн 5 уруокка, хас кµн 4 уруокка µірэнэбитий?
- Маладьыастар.
- Дьэ, эрэ µґµс задачаны кірµіххэйин.
3) 4 кылаас о±олоро нэдиэлэ±э 2 кµн 5 уруокка, 4 кµн 4 уруокка µірэнэрэнэллэр. Оччо±о биир нэдиэлэ±э барыта хас уруокка µірэммиттэрий? (26 уруок.)
- Маладьыастар.
IV. Сынньана таарыйа.
На болоте две лягушки
Две зеленые квакушки
Рано утром умывались
Полотенцем обтирались
Ножками потопали
Ручками похлопали
И обратно возвращались.
V. ЧиІэтиигэ эрчиллии
1) Бириэмэ кэмнэрин кірдір:
Уруок хас мµнµµтэ буоларый? Оччо±о 5 уруок холбоон хас чаас, мµнµµтэ буоларый? (225мµн.= 3ч.45мµн.)
4 уруок = ...ч.
3 уруок = ...ч...мµн.
2 уруок = ...ч...мµн.
- О±олоор, уґун перемена туохха бэриллэрий?
- Сіп, маладьыастар. Уґун перемена аґылыкка бэриллэр дии. Хас мµнµµтэний? (15)
- Мин эґиэхэ торт а±аллым. Бу боростуой торт буолбатах – сорудахтаах. Эґиги суоттабылларын оІорон кырааскалаан таґаарыахтааххыт.
- Билигин ким саамай кыраґыабай торду оІорон таґаарар эбитий? Бириэмэ барда.
- Дьэ, билигин бэйэбит µлэбитин бэрэбиэркэлэнэбит. Ким сіпкі оІорбут чуораанчык ылар.
- Маладьыастар, бары сіпкі наґаа µчµгэй тортары оІорбуккут. Ити тортар бэйэ±итигэр бэлэх булан хаалаллар.
VI. Тµмµк.
- Дьэ эрэ билигин, оскуолабыт иґинээ±и режиммитин кірµіххэйин. Барыбыт киэнэ туолла ини сіпкі.
- Маладьыастар, эґиги ити режимІитин кірі сылдьан бэйэ±ит бириэмэ±итин сіпкі аттаран туґалаахтык атаара µірэниІ.
- О±олоор, дьэ бµгµІІµ уруокпут сыалын ситистибит дуо? Бэрэбиэркэлэниэххэйин эрэ. Билигин эґиги бэйэ±итин сыаналана±ыт. БµгµІІµ сыалы барытын толорбут буоллаххына µірбµт сирэй аттыгар + туруора±ыт, онтон ситэ билбэтим диэтэххитинэ хомойбут сирэй аттыгар туруора±ыт.
- Билигин аны чуорааммытын аа±ыаххайын ким кыайбытын билиэхпит.
- Онон о±олоор, чуораан биґигини уруокка ыІырар уонна уруокпутун тµмµктµµр. Манан биґиги уруокпут тµмµктэнэр. Бол±омто±ут иґин баґыыбаларын.
