Дәреснең максатлары:
- А. Алишның “Чукмар белән Тукмар” әкиятен сәнгатьле укырга, эчтәлеген аңларга ирешү.
- Дөрес уку күнекмәләре өстендә эшне дәвам иттерү.
- Дус, тату яшәү нормаларын тәрбияләү.
Күрсәтмәлелек: А. Алишның портреты, мәкальләр белән плакатлар, әкият белән а/я. Китаплар күргәзмәсе, “Җәлил” альбомы.
Әдәбият:
- “Мәгариф” журналлары.
- Ә. З. Рәхимовның “Психодидактика” хезмәте
- А. Алишның әкиятләре.
- Татар халык авыз иҗаты. Әкиятләр I-II том
Дәрес барышы
I. Оештыру
1) Татар халык авыз иҗатына нәрсәләр керә? (Әкиятләр, бәетләр,мәкальләр, табышмаклар, җырлар керә)
2) Рус телендә нинди әкиятләр укыганыгыз бар?
3) Әкиятләр нинди төркемнәргә бүленәләр?
- Хайваннар турындагы әкиятләр.
- Тылсымлы әкиятләр.
- Көнкүреш әкиятләре.
Һәм төркемгә мисаллар китерегез.
- Хайваннар турындагы әкиятләргә “Торна белән төлке”, Шәрә бүре”, һ.б. керә.
- Тылсымлы әкиятләргә “Өч кыз”, “Үги кыз”, “Гөлчәчәк”, Таңбатыр” һ.б. керә.
- Көнкүреш әкиятләренә “Зирәк карт”, Солдат балтасы”, “Убыр таз” һ. б. керә.
1. Өй эшен тикшерү
Ясап килгән диафильмнар буенча сөйләшү.
– Бу әкият сездә нинди сыйфатлар тәрбияли? (Көчлелек, үз көчеңә ышану, иң көчлесе – Кеше икәнлекне аңлата)
2. Сүзлекне тикшерү
II. Яңа тема өстендә эшләү
- Укучылар, сезнең авылда булганыгыз бармы?
- Сезнең әби-бабайларыгыз нәрсәләр асрый?
- Әтәчнең тышкы кыяфәте нинди? (ак, чуар, матур кикрикле)
- Аның тышкы кыяфәте сезгә ошыймы? Әтәчнең холкы нинди?
- Ә менә без бүген укыйсы әкияттә әтәчләрнең гадәтләре нинди икән?
- Аудиоязмада А. Алишның “Чукмар белән Тукмар” әкиятен тыңлау.
3. Сүзлек эше
- Чукырга – делать больно другому клювом;
- Тукмый – сильно бьет;
- Әләкләү – ябедничать;
- Суярга – резать;
- Юньләп – по хорошему;
- Кушылган исем – кличка животного
4. Фонетик зарядка (Ә хәрефенә)
Әти, әни, бәйрәм. дәфтәр,
әни, бәби, бәхет, икмәк,
әби, бәбкә, мәче, үрдәк,
әтәч, бәти, рәхмәт, зәңгәр.
5. Әкиятне укучылардан укыту
6. Физкультминутка
Ишек алдында әтәчләр
Зарядкага бастылар.
Уңга-сулга, уңга-сулга,
Алга-артка, алга-артка,
Утырдылар, тордылар.
Аяк белән тыпырдашып,
Көчләрен сынаштылар.
Бер, ике, өч,
Бездә дуслык, бездә көч.
7. Сорауларга җавап бирү
- Әтәчләрнең төсләре нинди?
- Әби әтәчләрнең исемнәрен ничек уйлап тапкан?
- Ул ни өчен Тукмарны күршеләргә илткән?
- Чукмар белән Тукмарның нинди начар гадәтләре булган?
III. Ныгыту
1) Чукмар белән Тукмарга характеристика бирергә.
2) Әкият безне нәрсәгә өйрәтә? Язучы балаларда нинди гадәтләрнең булмавын тели?
3) Хәзер гади карандашлар белән мәкальләрнең мәгънәләрен аңлаткан җөмләләр табыгыз (текска нигезләнеп)
- “Ике яхшы бер сәкегә сыя”.
- Начарны күрмәгән-яхшының кадерен белмәгән”.
- “Яманның ярасы бетмәс”
4) “Үзе яман туганын яманлар” мәкаләнең мәгънәсе нинди? (Үз иптәшләрең белән тату булырга, гаиләдә дә тату, дус булырга кирәк)
5) Дуслык, татулык турында мәкальләр әйтешү.
- “кош канаты белән, кеше эше белән көчле”
- “Дустың булмаса – эзлә, тапсаң – югалтма”
- “Яман гадәт әрәм итәр, яхшы гадәт адәм итәр”
- Тату туганнар таштан койма койганнар”.
Рефлексия
- Дәрестә нәрсә турында белдегез?
- Ниләргә өйрәндегез?
- Билгеләр кую.
Өй эше:
- Рус телендә нинди охшаган әкиятләр бар?
- Әкиятләрне сөйләргә әзерләнегез.
- Дуслык турында шигырьләр әзерләп килегез (сәнгатьле укырга, яисә сөйләргә)